Rosnące ceny surowców energetycznych, a co za tym idzie energii elektrycznej wywołały kryzys energetyczny, który przetacza się przez Europę. Skutki kryzysu odczuwane są nie tylko przez gospodarstwa domowe, ale przede wszystkim przez przedsiębiorstwa, które zmagać się muszą ze wzrostem kosztów produkcji, a w skrajnych przypadkach nawet niedoborem energii elektrycznej.
Na domiar złego, wiele wskazuje na to, że najgorsze jeszcze przed nami. Według ekspertów, jeśli nadchodząca zima będzie mroźna, wysokie ceny gazu ziemnego i prądu utrzymają się, a Europa będzie miała poważny problem.
O wzroście cen prądu pisaliśmy już w ubiegłym roku. Spowodowany był on przez wiele wzajemnie powiązanych ze sobą czynników, spośród których wyróżnić możemy m.in.:
Jednak czynnikiem mającym obecnie największy wpływ na ceny energii są astronomiczne ceny gazu spowodowane wybuchem wojny na Ukrainie oraz znaczącym ograniczeniem jego przesyłu z Rosji do UE. Gaz bowiem odpowiada za ponad 1/4 mixu energetycznego Europy, a ponad 40% tego surowca Europa importowała do tej pory z Rosji. Po rozpoczęciu inwazji na Ukrainę, Rosja systematycznie zaczęła ograniczać jego dostawy szantażując w ten sposób kraje członkowskie. Według ekspertów, zbliżająca się zima może być jedną z najtrudniejszych dla Europy od czasów II Wojny Światowej. Wiele państw już teraz przygotowuje się na możliwe blackouty.
Gaz jest obecnie jednym z głównych czynników wpływających na wysokie ceny energii elektrycznej w Europie, ale na tę sytuację wpływ mają również problemy z innymi źródłami energii. Z powodu suszy wiele europejskich rzek notuje rekordowo niskie poziomy przyczyniając się w ten sposób do spadku wydajności elektrowni nuklearnych. Nie bez wpływu pozostaje to również na hydroelektrownie, które do produkcji prądu wykorzystują wodę. Niski poziom wód to także ogromny problem dla europejskiej żeglugi śródlądowej. Przykładem mogą być Niemcy, które aż 30% węgla, ropy i gazu transportują właśnie w ten sposób.
Taki stan rzeczy boleśnie odbija się na przedsiębiorstwach oraz zwykłych konsumentach, którzy coraz mocniej odczuwają skutki szalejącej inflacji. Europejskie ceny gazu są momentami aż 10-cio krotnie wyższe od cen w USA. Przyczyną takiego stanu jest niedostateczna dywersyfikacja źródeł energii, oraz wynikający z tego brak odporności na szantaż energetyczny.
Kolejnym czynnikiem, o którym nie można zapomnieć jest embargo na rosyjski węgiel. Zakaz obejmuje nie tylko import, ale również tranzyt przez państwa UE wszystkich odmian węgla. Efektem embarga są ogromne niedobory tego surowca na rynku oraz idące w parze rosnące ceny energii i ogrzewania.
Już teraz wiemy, że kryzys energetyczny obejmie swoim zasięgiem całą Europę. Unia Europejska oraz rządy państw członkowskich w pośpiechu poszukują sposobów zabezpieczenia ludności oraz przedsiębiorstw przed skutkami podwyżek. Zagrożone są praktycznie wszystkie branże, od przetwórstwa spożywczego przez pralnie po sektor usług. Obecnie trudno znaleźć organizację, która nie zmaga się z rosnącymi cenami energii i jej nośników.
Energia elektrycznej na warszawskiej Towarowej Giełdzie Energii drożeje niemal nieustannie od roku i co chwilę ustanawiany jest nowy niechlubny rekord cenowy. Średnia cena prądu na TGE we wrześniu 2021 wyniosła około 465 zł/MWh, a w sierpniu 2022 aż 1 390 zł/MWh. Oznacza to wzrost ceny o ponad 200%. Jeśli doliczymy do tego wzrost kosztów paliwa, surowców i siły roboczej oczywistym staje się, że przedsiębiorstwa będą musiały szukać nowych sposobów na znalezienie oszczędności.
W reakcji na rosnące ceny europejski sektor przemysłowy zaczął wprowadzać ograniczenia. Najdotkliwsze są w branżach energochłonnych, takich jak przemysł chemiczny i metalowy.
Z największymi problemami borykają się spółki nawozowe. Norweski gigant, producent nawozów Yara, ogranicza produkcję amoniaku w Europie o 40%. Podobne kroki podjął amerykański producent nawozów CF Industries Holdings, który ogłosił, że z powodu rosnących cen gazu ziemnego zakończy działalność w dwóch brytyjskich zakładach. Podobnie sytuacja wygląda w Polsce. Grupa Azoty oraz Anwil poinformowały niedawno o zatrzymaniu części produkcji. To z kolei wywołało reakcję łańcuchową. Brak dostaw dwutlenku węgla z tych zakładów, spowodował problemy u producentów napojów gazowanych i piwa.
Z kolei ograniczenie produkcji amoniaku, który jest głównym składnikiem nawozów będzie miało wpływ na rolnictwo. Może się to przełożyć na ograniczenie w nawożeniu upraw, co zaowocuje niższymi plonami i wzrostem cen surowców oraz kosztów produkcji żywności.
Rekordowe ceny energii elektrycznej i gazu doprowadziły również do ograniczenia produkcji przez największych producentów stali. Europejski gigant ArcelorMittal poinformował niedawno, że w najbliższych tygodniach zamknie dwa wielkie piece w Bremie i Gijon oraz ograniczy produkcję walcówki w hucie w Hamburgu. Rosnące koszty oraz spadek popytu doprowadziły również do podjęcia decyzji o wstrzymaniu pracy jednego z wielkich pieców w dąbrowskiej hucie.
Biorąc pod uwagę powyższe, nasuwa się pytanie, w jaki sposób organizacje mogą ograniczyć zużycie energii i zmniejszyć koszty działalności. Z pomocą przychodzi standard ISO 50001, który określa wymagania dla ustanowienia, wdrożenia, utrzymania oraz doskonalenia systemu zarządzania energią. Jego celem jest umożliwienie organizacjom zastosowanie systematycznego podejścia w osiąganiu ciągłej poprawy efektywności energetycznej, w tym bezpieczeństwa energetycznego, wykorzystania i zużycia energii.
Standard ten ma na celu pomóc organizacjom stale zmniejszać zużycie energii, a tym samym koszt energii oraz emisji gazów cieplarnianych. System zarządzania energią jest szczególnie istotny w energochłonnych gałęziach przemysłu ale w praktyce może być wdrożony przez każdą organizację w sektorze publicznym i prywatnym, bez względu na jej wielkość czy zakres prowadzonej działalności. Zapewnia on ramy do zarządzania wydajnością energetyczną i kosztami energii, pomagając jednocześnie firmom zmniejszyć ich wpływ na środowisko naturalne, a także znacznie ograniczyć koszty zużycia energii i osiągać w ten sposób przewagę nad konkurentami.
ISO 50001 to zbiór najlepszych praktyk, których wdrożenie pozwoli na skuteczne i ciągłe doskonalenie systemu zarządzania energią oraz zachowanie zgodności z wymaganiami prawnymi, do których spełnienia zobligowana jest organizacja. Dzięki temu, że norma ISO 50001 zbudowana jest w oparciu o strukturę HLS (High Level Structure), może być ona łatwo integrowana z innymi systemami zbudowanymi w oparciu o wymagania norm ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, itp.
Wdrożenie oraz certyfikacja systemu zarządzania energią zbudowanego w oparciu o wymagania normy ISO 50001 zwalnia także przedsiębiorstwa z obowiązku przeprowadzania audytu energetycznego, który nakłada na nie ustawa o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 roku. Przypomnijmy, że brak jego spełnienia grozić może karą w wysokości do 5 procent rocznego obrotu.
ISOQAR CEE jest akredytowaną jednostką certyfikującą świadczącą usługi w zakresie certyfikacji systemu zarządzania energią. Ponadto oferujemy szkolenia, które pomogą Państwu poznać i zrozumieć wymagania normy ISO 50001 oraz wdrożyć skuteczny system zarządzania. Jeśli mają Państwo wątpliwość czy wdrożony w organizacji system spełnia wymagania normy ISO 50001 chętnie udostępnimy dokument analizy luk, dzięki któremu samodzielnie zweryfikują Państwo swoją gotowość do certyfikacji lub przeprowadzimy audit wstępny, który wykaże które elementy systemu mogą wymagać jeszcze poprawy.