Jedno z najczęściej zadawanych pytań brzmi „Jaki jest sens wdrożenia ISO 50001, jeśli mamy już ISO 14001?”
Wbrew pozorom to bardzo dobre pytanie. Jeśli potrzebujesz krótkiej odpowiedzi to: ISO 50001 dotyczy oszczędzania energii, podczas gdy ISO 14001 dotyczy twojej wydajności środowiskowej, która niekoniecznie wiąże się z oszczędzaniem energii. Dziwne, ale prawdziwe. Zostanie to wyjaśnione w dalszej części artykułu.
Zarówno System Zarządzania Środowiskowego ISO 14001, jak i System Zarządzania Energią ISO 50001 cieszą się coraz większą popularnością. Nietrudno zrozumieć dlaczego, biorąc pod uwagę dążenie do zerowej emisji netto i rosnące ceny paliw. Wiele osób popełnia jednak błąd myśląc, że ISO 14001, jako "system zarządzania środowiskowego", musi z definicji obejmować również zarządzanie energią. Wydawałoby się to logiczne, jednak sprawa nie jest taka prosta. Przyjrzyjmy się zatem obu normom, a następnie przeanalizujmy główne różnice.
ISO 14001 pomaga zminimalizować wpływ na środowisko i zarządzać zgodnością z coraz bardziej rygorystycznymi normami środowiskowymi.
Zasadniczo chodzi o wdrożenie technik, które pomogą zmierzyć efektywność środowiskową, a następnie ustalenie sposobów na poprawę tej efektywności poprzez zmniejszenie „wpływu” na środowisko. Obejmuje to w szczególności wykorzystanie posiadanych zasobów, gospodarkę odpadami i redukcję zanieczyszczeń.
ISO 50001 koncentruje się wyłącznie na energii. Jej celem jest pomoc w osiągnięciu ciągłej poprawy efektywności energetycznej, która obejmuje wydajność, zużycie i bezpieczeństwo.
Mimo że standard nie został zaprojektowany z myślą o poprawieniu wyników w zakresie ochrony środowiska, w tle rozwoju ISO 50001 uwzględniono ochronę środowiska i klimatu. Oczywistym jest, że system, który pomaga zmniejszyć zużycie energii, może również pomóc w redukcji emisji CO2.
Tam, gdzie systemy nakładają się i rozchodzą, powstaje zamieszanie. Spróbujmy więc rzucić na to nieco więcej światła.
ISO 50001 ma wąski zakres. Skupia się jedynie tym, jak poprawić efektywność energetyczną. Nie bierze pod uwagę, na przykład, emisji dwutlenku węgla. Zwraca po prostu uwagę na to, ile się zużywa energii i jak ją zredukować oraz jak zabezpieczyć jej dostawy.
Norma ISO 14001 ma z kolei znacznie szerszy zakres, ale zawiera niewiele odniesień do energii, a tam, gdzie je zawiera, chodzi zasadniczo o wybór źródła energii w celu poprawy wyników w zakresie ochrony środowiska. W zasadzie jej celem jest zmniejszenie zanieczyszczenia poprzez redukcję odpadów i przyjęcie czystszych metod działania. Nie ma na celu zmniejszenia zużycia energii ani zarządzania kosztami - w rzeczywistości zużycie energii i koszty mogą w konsekwencji wzrosnąć.
Można pomyśleć, że te dwa cele są połączone w jeden. Jednak czy faktycznie poprawa wydajności środowiskowej musi zawsze prowadzić do poprawy wydajności energetycznej?
Weźmy pod uwagę następujący przykład. Być może zdecydujemy się na wymianę nowoczesnych pojazdów z silnikiem diesla na pojazdy elektryczne nowej generacji. Brzmi to jak słuszna decyzja, prawda? Osiągniemy nasz cel w ramach ISO 14001, jakim jest redukcja emisji CO2 do atmosfery, ale nie osiągniemy celu w świetle ISO 50001, ponieważ zużycie energii w kilowatogodzinach może faktycznie wzrosnąć.
Nasuwa się zatem oczywiste pytanie: jeśli posiadam zarówno ISO 14001, jak i ISO 50001, w jaki sposób rozwiązać ten problem? Pamiętaj - normy ISO nie wyznaczają celów dla Ciebie - to Ty wyznaczasz swoje własne cele. Tak długo jak jesteś w stanie uzasadnić swoje decyzje, spełnisz wymagania Auditora.
Podobnie jak w przypadku wszystkich nowych systemów zarządzania, normy ISO 14001 oraz ISO 50001 zbudowane są w oparciu o strukturę wysokiego poziomu (HLS). Oznacza to, że obie normy mają jednolitą strukturę i zbudowane są wokół tych samych dziesięciu rozdziałów, co znacznie ułatwia stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania.
Jeśli nie zamierzasz stosować obu norm, to czy wybierzesz ISO 50001 zamiast ISO 14001 zależy od kontekstu Twojej organizacji. Jeśli Twoja organizacja ma bardzo mały wpływ na środowisko (być może jesteście firmą usługową, która nie emituje dużej ilości zanieczyszczeń do środowiska), wówczas lepszą decyzją może być wdrożenie ISO 50001. Pozwoli to zarówno bardziej niż w przypadku stosowania ISO 14001 ograniczyć wpływ na środowisko naturalne oraz zapewnić lepsze wyniki biznesowe w zakresie redukcji kosztów. Oczywiście decyzja o wdrożeniu i certyfikacji ISO 50001 i/lub ISO 14001 może być podyktowana innymi czynnikami, takimi jak wymóg uzyskania certyfikatu od klientów.
Jeśli nadal nie jesteś pewien, który standard wybrać, skontaktuj się z naszym Specjalistą ds. Sprzedaży, który z przyjemnością omówi z Tobą dostępne opcje i pomoże w podjęciu właściwej decyzji.