
Rok 2022 przyniósł aktualizację normy ISO 27001, która zastępuje wcześniejsze wydanie z 2013 roku. Zmiana ta wymaga od firm dostosowania swoich systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji, aby zachować certyfikację zgodną z nowymi standardami. Aby organizacje mogły utrzymać ważność swoich certyfikatów ISO 27001, muszą przejść na nową wersję normy z 2022 roku.
Jakie wyzwania towarzyszą tej zmianie i jak można je przezwyciężyć? Na te pytania odpowiada Matthew Peers, konsultant, który pomaga firmom w implementacji oraz przygotowaniach do certyfikacji ISO 27001.
W tym wywiadzie:
Jakie wyzwania niesie ze sobą przejście na nowe wydanie normy ISO 27001:2022?
Na przykład, jeśli jesteście organizacją w pełni zdalną, można wykluczyć większość, jeśli nie wszystkie, kontrole fizyczne. Albo jeśli nie prowadzicie rozwoju oprogramowania ani testów, możecie wykluczyć te kontrole, np. bezpieczne kodowanie (8.28) i testowanie bezpieczeństwa w fazie rozwoju i akceptacji (8.29).
Jednym z wyzwań, które zauważyłem, jest konieczność aktualizacji całej dokumentacji, aby była zgodna z nowymi wymaganiami standardu.
W ISO 27001:2013, Załącznik A zawierał 14 grup kontroli, a w wersji z 2022 roku mamy jedynie cztery obszary tematyczne. Ponadto, ISO 27001:2022 wprowadziło nowe kontrole oraz połączyło wiele z istniejących. W związku z tym organizacje muszą zaktualizować swoją dokumentację, aby odzwierciedlała te zmiany.
W zależności od specyfiki organizacji, może to oznaczać przede wszystkim aktualizację Oświadczenia o Stosowalności (SoA), które musi uwzględniać nowy zestaw kontroli z Załącznika A. Jednak zasady pozostają te same co w 2013 roku: Jeśli któryś z punktów kontroli nie ma zastosowania w waszej organizacji, możecie go wykluczyć z obowiązujących wymagań.
Na przykład, w pełni zdalne organizacje mogą wyłączyć większość, a nawet wszystkie wymogi dotyczące bezpieczeństwa fizycznego. Podobnie, jeśli działalność nie obejmuje rozwoju ani testowania oprogramowania, można pominąć takie elementy jak bezpieczne kodowanie (8.28) czy testowanie zabezpieczeń na etapie tworzenia i akceptacji (8.29).
Czyli kluczową kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest nowy zestaw kontroli?
Tak, to zdecydowanie największa zmiana w nowym wydaniu normy. Norma ISO 27002 została całkowicie zmieniona w 2022 r., podczas gdy główne klauzule normy ISO 27001 [klauzule 4-10] zostały stosunkowo nieznacznie zaktualizowane, głównie w celu dostosowania ich do najnowszego załącznika SL.
Notka od autora wywiadu: ISO 27002 i Annex SL
ISO 27002 to standard towarzyszący ISO 27001, oferujący wskazówki dotyczące kontroli z Załącznika A. Został zaktualizowany w lutym 2022 roku, osiem miesięcy przed publikacją ISO 27001:2022.
Załącznik SL zapewnia jednolitą strukturę dla norm systemów zarządzania ISO, ułatwiając organizacjom bardziej efektywne wykorzystanie ich zasobów poprzez prowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania.
Czy organizacje mają trudności z wdrażaniem nowych punktów kontroli?
Nie szczególnie, ponieważ wiele organizacji już wcześniej stosowało te mechanizmy kontrolne. Choć są one nowe dla ISO 27001 i ISO 27002, nie są one szczególnie nowatorskie w szerszym kontekście zarządzania bezpieczeństwem.
Warto pamiętać, że poprzednia wersja normy została opublikowana w 2013 roku – od tego czasu sektor cyberbezpieczeństwa zmienił się diametralnie.
27001 nigdy nie ograniczała organizacji w dodawaniu własnych mechanizmów kontrolnych do swojego Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji. Organizacje mogą nawet stosować zupełnie inny zestaw mechanizmów kontrolnych, o ile następnie odpowiednio zmapują je względem Załącznika A, aby zapewnić jasność dla auditorów oraz interesariuszy.
Jakie są przykłady nowych mechanizmów kontrolnych w normie ISO 27001, które organizacje już wcześniej stosowały?
„Bezpieczeństwo informacji przy korzystaniu z usług w chmurze” (punkt 5.23) to coś, co organizacje już wdrażały, zwłaszcza te posiadające certyfikat ISO 27001:2013, który naturalnie jest bardziej popularny wśród organizacji świadomych kwestii bezpieczeństwa.
Innym przykładem jest „Filtrowanie stron internetowych” (8.23). Klienci często mówią: „Tak, monitorujemy i zarządzamy dostępem do zewnętrznych witryn internetowych.” Albo pokazują: „Oto, jak otrzymujemy alerty o nietypowej aktywności, i w jaki sposób je analizujemy.”
Kolejnym przykładem jest też „analiza zagrożeń” (5.7). Znam organizacje, które już wcześniej śledziły kilka źródeł informacji o zagrożeniach, albo subskrybowały odpowiednie newslettery.
Jednak największą zmianą jest to, że organizacje muszą teraz formalizować i dokumentować swoje dotychczasowe praktyki, aby spełniały wymagania określone w normach ISO 27001 i ISO 27002. To pozytywna zmiana w nowych normach – zwiększają one świadomość na temat najlepszych praktyk w zakresie bezpieczeństwa.
Dlaczego dokumentowanie procesów jest tak ważne?
Po pierwsze, daje to organizacjom dobry punkt odniesienia. Załóżmy, że kluczowa osoba opuściła organizację. Albo jest na wakacjach lub choruje. Udokumentowanie jej wiedzy oznacza, że inni będą wiedzieć, co i jak należy zrobić. Zapewnia to spójność.
Kolejną zaletą jest to, że dokumentowanie procesów zmusza do refleksji. Pisanie rzeczy czarno na białym zapewnia ich przejrzystość. Skłania również do ograniczania lub upraszczania rzeczy tam, gdzie jest to możliwe, zwłaszcza jeśli dokumentacja jest poddawana przeglądowi co najmniej raz w roku.
Dla przykładu, norma ISO 27001 wymaga określenia zainteresowanych stron związanych z systemem zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS) [Klauzula 4.2.a]. Taki wykaz może się zmieniać, więc coroczny przegląd listy pozwala na aktualizację – można z niej usunąć nieaktualne nazwiska lub dodać nowe. Nawet jeśli lista się nie zmienia, oczekiwania tych zainteresowanych stron mogą się różnić. Zmiany regulacyjne, takie jak wprowadzenie DORA czy fiasko ustawy DPDI, niemal gwarantują zmiany w oczekiwaniach.
(DORA – Rozporządzenie o Cyfrowej Odporności Operacyjnej; DPDI – Ustawa o Ochronie Danych i Informacjach Cyfrowych.)
Kiedy dokumentacja jest wymagana? Jak organizacje mogą określić, kiedy powinny, a kiedy nie muszą dokumentować procesów?
Norma ISO 27001 nie zawsze jednoznacznie określa, kiedy dokumentacja jest konieczna. W przypadku kluczowych wymagań, gdy norma używa słowa „powinien” (ang. "shall"), sprawa jest jasna. Na przykład, punkt 4.3 wskazuje:
„Zakres powinien być dostępny jako udokumentowana informacja”.
Podobnie punkt 5.2.e stwierdza:
„Polityka bezpieczeństwa informacji powinna być dostępna jako udokumentowana informacja”.
Z drugiej strony, uwaga zawarta w klauzuli 7.5.1 wskazuje, że zakres udokumentowanej informacji dla systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS) różni się w zależności od złożoności i wielkości organizacji. [Uwagi w normie mają charakter wyjaśniający; nie są wymaganiami.]
Ponadto, punkt 10.2 wymaga, aby organizacje podejmowały różne działania związane z niezgodnościami i działaniami korygującymi. Jednak jedyną udokumentowaną informacją, która musi być dostępna, są wyniki działań korygujących, a nie procesy dotyczące reakcji na niezgodności i ich oceny.
Dlaczego warto dokumentować procesy?
Mimo że norma nie zawsze wymaga dokumentacji, dobrze jest zastanowić się, czy inne osoby, poza osobą odpowiedzialną za dany proces, wiedzą, jak go wykonać. Jeśli odpowiedź brzmi „nie”, jest to sygnał, że warto to udokumentować.
Jakie znaczenie ma dokumentacja podczas audytu?
Dokumentacja to praktyczny sposób przedstawienia dowodów w trakcie audytu. Nie musi być ona formalna, tam gdzie norma tego nie wymaga. Można na przykład dostarczyć zrzuty ekranu pokazujące, że dany proces jest realizowany lub polegać na automatycznie generowanych zapisach.
Dokumentacja jest kluczowym elementem każdego systemu zarządzania ISO, ale nie jest jedynym sposobem na udokumentowanie zgodności.
Kilka razy poruszaliśmy temat normy ISO 27002. Jakie są korzyści z jej stosowania?
ISO 27002 nazywam „księgą dobrych praktyk”. Jeśli nie wiesz, jak wdrożyć daną procedurę kontrolną, zapoznaj się ze wskazówkami zawartymi w normie ISO 27002. Mogą one odświeżyć Twoją pamięć lub zainspirować do nowych pomysłów.
Można też spojrzeć na to z drugiej strony: „Jak dotychczas to realizowaliśmy, czy jest lepszy sposób na osiągnięcie tego celu?”. Wtedy warto zerknąć do ISO 27002, aby sprawdzić, czy można zapożyczyć jakieś pomysły.
ISO 27002 przypomina także o rzeczach, które należy osiągnąć, nawet jeśli nie precyzuje, jak to zrobić.
Czy możesz podać nam jakiś przykład?
Punkt 6.5 – „obowiązki po zakończeniu zatrudnienia lub zmianie zatrudnienia” – mówi o ustaleniu różnych procesów po zmianie zatrudnienia lub odejściu pracownika z organizacji, bez określenia, jak te procesy powinny wyglądać.
Jak można przypomnieć odchodzącym pracownikom ich obowiązki umowne (np. dotyczące tajemnicy informacji i własności intelektualnej) po złożeniu wypowiedzenia? Można to zrobić na kilka sposobów, na przykład:
Takie podejście spełnia wymagania normy, ale nie jest jedyną opcją – można to także omówić podczas formalnej rozmowy końcowej. Zalecałbym jednak posiadanie jakiegoś dowodu w formie pisemnej.
Nowa wersja normy ISO 27002 wprowadza do każdej kontroli sekcję atrybutów. Czy uważasz je za przydatne?
Tak, dają one praktyczny, szybki wgląd na to, co dana kontrola ma osiągnąć. Określają, czy kontrola dotyczy poufności, integralności i/lub dostępności oraz czy jest zapobiegawcza, wykrywająca i/lub reaktywna.
Stanowią one użyteczne przypomnienie o tym, do czego kontrola jest lub nie jest przeznaczona.
Biorąc pod uwagę ogólny zestaw kontroli wdrożony przez organizację dla jej systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji, czy uważasz, że atrybuty ISO 27002 dają dobry obraz tego, czy organizacja przyjęła zrównoważone podejście do bezpieczeństwa?
Tak, mogą one dać dobre pojęcie o tym, czy organizacja przyjęła zrównoważone podejście do kwestii bezpieczeństwa.
Jednakże, jeśli masz doświadczenie z normami ISO 27001 i ISO 27002, to równowaga ta prawdopodobnie już istnieje. Oznacza to, że balans jest odpowiedni dla Twojej organizacji.
Należy pamiętać, że bezpieczeństwo informacji nie jest ,,uniwersalne”, a norma ISO 27001 to odzwierciedla. Jeśli wybrałeś mechanizmy kontrolne, które są odpowiednie dla Twojej organizacji i możesz uzasadnić, dlaczego wykluczyłeś inne, powinieneś spełniać wymagania normy.
Jako konsultant, moim zadaniem jest ustalić, co jest odpowiednie dla klienta, biorąc pod uwagę jego specyficzny kontekst organizacyjny, taki jak wielkość, sektor, złożoność itd.
A jeśli klient jest zadowolony i gotowy do certyfikacji swojego systemu ISMS – wtedy mam satysfakcję z dobrze wykonanej pracy!
Jeśli Twoja organizacja stoi przed wyzwaniem przejścia na nowe wydanie normy ISO/IEC 27001:2022, zapraszamy do udziału w naszych szkoleniach. Pomagamy zrozumieć i skutecznie wdrożyć wymagania normy, przekazując praktyczną wiedzę opartą na doświadczeniu naszych audytorów i trenerów. Sprawdź naszą ofertę szkoleń i przygotuj swój zespół na nadchodzące zmiany.